Gazonmest test & vergelijking

• Belangrijke feiten
• Kunstmest voorziet gazons van de voedingsstoffen die ze nodig hebben om te groeien.
• Er zijn kunstmest en organische meststoffen.
• Kunstmest geeft snel voedingsstoffen af.
• Biologische gazonmest heeft een natuurlijk langetermijneffect.

Voedingsstoffen voor het gazon

Een goed onderhouden gazon is het hart van elke tuin. Daarom hechten veel tuineigenaren er veel waarde aan dat het gazon dicht en groen – dus gezond – is. Voor een gelijkmatige en mooie groei heeft het gazon voldoende voedingsstoffen nodig, maar die zijn niet altijd beschikbaar in de bodem. Zowel lichte als kale plekken in het gazon en een verspreiding van mossen zijn aanwijzingen voor een tekort aan mineralen en sporenelementen. Immers, naast de belangrijke voedingsstoffen als water, zuurstof en kooldioxide hebben planten ook stikstof, fosfor, kalium en magnesium nodig, en zwavel, koper, ijzer en zink in kleinere hoeveelheden. Meststoffen voegen de ontbrekende voedingsstoffen toe aan het gazon.

Welke gazonmeststoffen zijn er beschikbaar?

Gazonmeststoffen worden op basis van hun ingrediënten onderverdeeld in minerale en organische meststoffen. Minerale meststoffen worden chemisch geproduceerd en bevatten voedingsstoffen in de vorm van zouten. Ze werken snel omdat de ingrediënten snel in de bodem vrijkomen. Organische gazonmeststoffen bevatten biologisch afval dat na toepassing door micro-organismen moet worden afgebroken. Het duurt dus even voordat het effect zich ontvouwt.

Minerale meststof – snelle toevoer van voedingsstoffen

In minerale meststoffen of kunstmest zijn de voedingsstoffen aanwezig in vaste ionische verbindingen. Deze aandoening wordt ook wel “zout” genoemd, vandaar dat men soms spreekt van “mestzouten”. Ze worden chemisch geproduceerdmet een hoge energie-input. Minerale meststoffen bevatten een hoge concentratie voedingsstoffen die na toepassing snel vrijkomen en de groei van het gazon ten goede komen.

Kunstmest omzeilt echter de natuurlijke biologische cyclus van recycling van voedingsstoffen. Daardoor kunnen ze de chemische samenstelling van de bodem veranderen, wat tot uiting komt in een veranderde pH-waarde. Exclusieve minerale bemesting put de bodem na verloop van tijd ook uit van humus. Deze twee factoren verslechteren de bodemkwaliteit aanzienlijk. Bij minerale bemesting moet de hoeveelheid meststof dus nauwkeurig worden geschat om de negatieve gevolgen van overbemesting te voorkomen. Op de verpakking staan aanwijzingen voor de dosering van de meststof.

Het Federaal Milieuagentschap wijst erop dat minerale meststoffen sporenelementen en zware metalen bevattendie planten niet nodig hebben. Lood, cadmium, nikkel, kwik, arseen en uranium werden in wisselende concentraties aangetroffen in kunstmest. Vooral minerale fosfaatmeststoffen worden getroffen. Bij normaal en juist gebruik zijn minerale meststoffen niet gevaarlijk. Ze mogen echter in geen geval het lichaam binnendringen. Daarom mogen kinderen en dieren enkele dagen niet op met kunstmest behandelde gazons lopen.

Organische meststoffen – effect op lange termijn

Biologische gazonmest bevat geen kunstmatige stoffen en is daarom interessant voor iedereen die de groei van zijn gazon op een natuurlijke manier wil stimuleren. Ze bestaan uitsluitend uit biologische materialen zoals plantaardig afval, dierlijke mest en hoornschaafsel. Biologische meststoffen zijn dus niet per se veganistisch – meststoffen zonder dierlijke producten zijn echter wel in de handel verkrijgbaar. Het effect van organische meststoffen treedt pas na enige tijd in, maar duurt langer dan bij minerale meststoffen. De reden hiervoor is dat de voedingsstoffen nog in gebonden, organische vorm aanwezig zijn. Organische meststoffen moeten eerst door micro-organismen worden afgebroken, zodat het gazon de voedingsstoffen kan gebruiken. De activiteit van deze beestjes wordt echter beïnvloed door factoren als temperatuur en bodemvochtigheid. De groeibevorderende werking van organische meststoffen is groter naarmate het aandeel stikstof groter is.

Waar je op moet letten bij het kopen van kunstmest

Er bestaat niet zoiets als een gazonmest die op alle gazons even goed werkt, omdat de bodemgesteldheid van tuin tot tuin verschilt. Daardoor krijgt het gras niet altijd dezelfde voedingsstoffen. De meststof moet dus aansluiten bij de voedingsbehoefte van je gazon. Je kunt in de winkels pure kunstmest of kunstmest met toevoegingen vinden, die al dan niet nuttig zijn voor je gazon. Dit zijn bijvoorbeeld meststoffen met onkruidverdelgers. De tijd van het jaar waarin je van plan bent te bemesten speelt nog een rol bij de aanschaf. Voor de laatste bemesting in de herfst moeten alle meststoffen met een hoog mineraalgehalte worden weggegooid, omdat die gewoon wegspoelen. Veel meststoffen zijn daarom aangewezen voor een bepaald seizoen. Je moet er ook rekening mee houden dat meststoffen voor plantenbedden niet per se geschikt zijn voor gazons.

Ingrediënten

De meeste meststoffen zijn volledige meststoffen of NPK-meststoffen. De afkorting NPK staat voor de componenten stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K). Commercieel verkrijgbare meststoffen bestaan uit 5 procent fosfor, 15 procent stikstof en 8 tot 10 procent kalium. Stikstof is een bijzonder belangrijk bestanddeel van meststoffen. Vooral in het voorjaar heeft het gazon veel behoefte aan dit element, dat het nodig heeft om te groeien. Naast de drie NPK-elementen kunnen er echter ook andere voedingsstoffen in de bodem ontbreken. In zulke gevallen heb je componentbemesting nodig. Deze voorzien de bodem specifiek van bepaalde voedingsstoffen. Belangrijke toevoegingen in meststoffen zijn magnesium, zwavel en ijzer.

Sommige meststoffen bevatten naast voedingsstoffen ook onkruidverdelgers. Ze zijn interessant voor tuinbezitters die prijs stellen op een zo homogeen mogelijk gazon en wilde planten zoals paardenbloemen niet met de hand willen verwijderen. Maar niet alle gazonmeststoffen die een werking tegen onkruid en mossen beloven, bevatten daadwerkelijk chemische herbiciden. In plaats daarvan zijn het mengsels die ontworpen zijn om het gazon te helpen de wilde groei te weerstaan.

Hoe kom ik erachter wat er aan de bodem ontbreekt?

Bemesting is het meest effectief als het gazon precies de voedingsstoffen krijgt die het nodig heeft. Als je specifieke voedingsstoffen wilt introduceren, is een bodemanalyse nodig. Dit wordt gedaan door een gespecialiseerd laboratorium.

Snel of langdurig effect?

Snelwerkende kortwerkende meststoffen geven de voedingsstoffen die ze bevatten al na korte tijd af. Dit is voordelig als je een tekort aan voedingsstoffen in het gazon snel wilt behandelen en snel resultaat wilt zien. Ze zijn zeer geschikt voor de gerichte behandeling van een probleemgebied. Deze meststoffen zijn meestal kunstmest.

Langzaam vrijkomende meststoffen worden gekenmerkt door een hoog aandeel stikstof. Ze zijn dus bij uitstek geschikt om de eerste groeispurt van het gazon in het voorjaar te ondersteunen. Ze voorzien het gazon dan gedurende enkele weken van voedingsstoffen. Sommige kunstmatige langzaam vrijkomende meststoffen bereiken dit effect door middel van met kunsthars gecoate bolletjes. Ze lossen na verloop van tijd op en geven de voedingsstoffen vrij. Organische meststoffen daarentegen hebben een natuurlijk langetermijneffect. De voedingsstoffen die ze bevatten komen niet direct vrij, maar moeten door bodemorganismen worden afgebroken tot hun bestanddelen. Natuurlijke bemesting is echter sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Als het te koel en droog is, zijn de micro-organismen minder actief en breken ze de organische meststof langzamer af.

Textuur en gebruiksvriendelijkheid

Niet iedereen vindt tuinieren een plezier, voor velen is het gewoon iets dat gedaan moet worden. Hoe sneller en gemakkelijker, hoe beter. Het is daarom de moeite waard om bij de toepassing van de meststof te letten op de eigenschappen ervan.

De meeste gazonmeststoffen zijn verkrijgbaar in de vorm van korrels of pellets, dus kleine bolletjes of staafjes. Deze kunnen gemakkelijk gelijkmatig over het gazon worden verdeeld. Meststoffen in de vorm van poeder komen ook veel voor. Meststofpoeders hebben het nadeel dat ze stoffig zijn en, in tegenstelling tot korrels, moeilijk met de handen vast te pakken zijn. Door de vorm zijn ze ook gemakkelijk uit te delen. Vloeibare meststoffen zijn moeilijk gelijkmatig over een groot gebied te verdelen. Ze kunnen beter selectief gebruikt worden.

Draag altijd handschoenen bij het verspreiden van sterk geconcentreerde minerale meststoffen om huidirritatie te voorkomen. Pas op dat de meststof niet op bestrating komt, want dat kan lelijke vlekken op steen veroorzaken.

Organische mest bestaat uit biologisch afval en ruikt daarom onaangenaam. De eerste toepassing zal dus even wennen zijn. Wie de geur niet kan verdragen moet een organische meststof zonder dierlijke toevoegingen proberen, want die ruiken minder sterk.

Tips rond bemesting

Regelmatig bemesten is de basisvoorwaarde voor een mooi, gesloten gazon. Simpelweg kunstmest strooien bij toeval kan het gazon echter verzwakken in plaats van versterken. Je moet niet alleen letten op het tijdstip van aanbrengen, maar je ook informeren over de toestand van de bodem. Een belangrijke parameter is de pH-waarde. Graszoden groeien het best in een neutrale tot licht zure grond.

Wanneer en hoe vaak bemesten?

Hoe vaak het gazon bemest moet worden hangt af van het gehalte aan voedingsstoffen in de bodem. Gemiddeld moet twee tot drie keer per jaar bemest worden. De eerste bemesting valt tussen maart en april, wanneer de groeifase van het gazon begint. Eerder toedienen van kunstmest is niet aan te raden, omdat de planten de voedingsstoffen nog niet omzetten. Voor de eerste bemesting van het jaar wordt slow-release meststof aanbevolen, die het gazon gedurende enkele maanden voedt. In de zomer zal het gazon dan prachtig groen en dicht zijn. Eind juni kan een tweede portie kunstmest worden gestrooid. De laatste bemesting van het jaar heeft als doel het gazon goed de winter door te brengen. Hiervoor bestaan speciale herfstmeststoffen die bijzonder veel kalium bevatten, wat het gazon bestand maakt tegen vorst, droogte en schimmels.

Onmiddellijk na het aanbrengen van de meststof moet je het gazon ongeveer 20 tot 30 minuten met de tuinslang besproeien. Het water lost de meststof op en laat het volledige effect ervan zich ontvouwen.

Behandel verzuurde grond met kalk

Het strooien van kalk maakt deel uit van goede gazonverzorging en gaat oververzuring tegen. Vochtige en dichte bodems zijn bijzonder gevoelig voor verzuring. Ze bevorderen het rotten van organisch materiaal, waarbij verschillende zuren vrijkomen die de pH van de bodem doen dalen. De lage pH-waarde belemmert de groei van het gazon. Het verschijnen van mos, zuring en boterbloemen zijn een teken van oververzuurde grond. Kalk doet de pH-waarde stijgen. Het kan echter alleen verstandig worden toegepast als je de waarde vooraf hebt bepaald. Een pH-waarde tussen 5,5 en 7,5is ideaal voor het gazon.

Voldoende nauwkeurige pH-tests zijn te vinden in tuinwinkels of bouwmarkten. Neem bodemmonsters van verschillende plaatsen op het gazon om een zinvolle waarde te krijgen. De grond wordt dan in een emmer gemengd en geroerd met gedestilleerd water. De pH-test bevat een staafje dat je in het mengsel steekt. Na ongeveer een minuut krijg je het resultaat.

Bodemanalyse – bepaal de ideale hoeveelheid meststof

Het motto “veel helpt veel” geldt niet voor kunstmest. Overmatige bemesting tast planten net zo goed aan als een tekort aan voedingsstoffen. Overbemesting schaadt de bodem, omdat de ongebruikte voedingsstoffen naar diepere bodemlagen spoelen en uiteindelijk het grondwater verontreinigen. Met een bodemanalyse kan worden vastgesteld welke voedingsstoffen in onvoldoende mate aanwezig zijn. Hierdoor kan het gazon precies naar behoefte worden bemest. Hiervoor worden bodemmonsters genomen en naar een laboratorium gestuurd dat de analyse uitvoert. Neem de monsters van verschillende plaatsen in de tuin en stuur ze naar een onderzoeksinstituut. Afhankelijk van het laboratorium kost dit tussen de 10 en 30 euro. De analyse levert ook andere belangrijke informatie op, zoals de pH-waarde van de bodem.

Alternatieven voor het kopen van kunstmest

Organische meststoffen uit de tuinhandel bestaan uit biologische afvalproducten. In het huishouden worden deze afvalstoffen sowieso geproduceerd, daarom is het niet absoluut noodzakelijk om kunstmest te kopen. Als je genoeg ruimte in je tuin hebt, kun je een composthoop aanleggen en je eigen natuurlijke meststof maken. Bodemorganismen breken afval uit huis of tuin af en vormen een waardevol substraat.

Geschikte materialen voor de composthoop zijn bladeren, snoeihout, fruit- en groenteafval, eierschalen en botten. Je moet de stapel regelmatig herschikken. Deze methode van mestproductie vergt tijd en werk, maar het gevoel iets goeds te doen voor de tuin met natuurlijke voedingsstoffen blijft.

---

Afb. 1: © singjai / stock.adobe.com | Afb. 2: © rh2010 / stock.adobe.com | Afb. 3: © Skórzewiak / stock.adobe.com