HD-beamer test & vergelijking

• Belangrijke feiten
• HD-beamers zijn de moeite waard voor iedereen die graag filmpjes kijkt en ook thuis een echt bioscoopgevoel wilt.
• Zij zijn goedkoper dan televisies met hoge resolutie en dezelfde beelddiagonaal.
• Gamers onderdompelen dieper in de spelwereld en ontzien hun ogen vanwege zij niet op een beeldscherm kijken.
• In elk geval moet je vóór de aankoop goed plannen waar je de beamer, het projectiescherm en de zitplaatsen wilt plaatsen, zodat de beeldgrootte en de afstand overeenstemmen.
• De kamer moet je goed kunnen verduisteren.

Waarom een beamer als je al een televisie hebt?

Een televisie is alomtegenwoordig in Nederlandse huishoudens. Intussen winnen echter ook beamers, die ook projectoren worden genoemd, terrein. Deze toestellen zijn vooral populair bij liefhebbers van thuisbioscopen. Aangezien het geprojecteerde beeld van een beamer aanzienlijk groter is dan dat van een TV, beleven de kijkers een veel intensere ervaring. Ook uit sociaal oogpunt is het bezit van een beamer voordelig, want samen films of sport kijken voor een groot scherm is leuker dan alleen voor de TV zitten. In vergelijking met televisies hebben beamers ook het voordeel dat zij niet voortdurend in de ruimte aanwezig zijn en de algemene indruk overheersen. Na gebruik kan de beamer (in tegenstelling tot een televisie) snel ergens in een kast worden opgeborgen, het scherm wordt opgerold en er is weer meer ruimte beschikbaar. Natuurlijk is het ook mogelijk om de beamer permanent aan het plafond te bevestigen. Dit is vooral de moeite waard als je foto’s en video’s altijd op dezelfde plaats bekijkt, bijvoorbeeld in een aparte bioscoopkamer.

De kamer moet geschikt zijn voor de beamer

Voorwaarde voor onbeperkt filmgenot is een voldoende grote ruimte die ook goed kan worden verduisterd. Anders zal er nauwelijks een authentieke bioscoopsfeer ontstaan. Dit is ook de reden waarom projectoren altijd worden gebruikt als aanvulling op een conventioneel TV. Voor de meeste gebruikers is het waarschijnlijk te veel moeite om de beamer “zomaar” aan te zetten. De afstand tussen de beamer en het projectiescherm moet ook juist zijn, als je van het best mogelijke beeld wilt genieten.

Bovendien moet je ook denken aan de aansluitingen van afzonderlijke luidsprekers. Het is waar dat de meeste beamers een ingebouwde luidspreker hebben. Dit is echter zeker niet krachtig genoeg voor de meeste filmliefhebbers, en het geluid is niet in stereo. Als de kamer echter groot genoeg is, goed verduisterd is en je de juiste voorzieningen hebt getroffen met betrekking tot geluid, zal het gemakkelijk zijn om met een beamer een authentieke bioscoopervaring thuis te brengen.

Vier technologieën: LCD, DLP. 3LCD en LED

Beamers maken gebruik van vier verschillende technologieën om inhoud op de muur of het scherm te projecteren. Wij stellen de vier werkwijzen hieronder voor en bekijken de voor- en nadelen.

LCD-beamer

LCD is de beproefde technologie voor beamers. De afkorting staat voor “Liquid Crystal Display”. Hier wordt het beeld gecreëerd uit een compositie van lichtstralen in de primaire kleuren rood, groen en blauw. De vloeibare kristallen filteren het licht. Op die manier wordt het beeld gebundeld en op de muur geprojecteerd. Het voordeel van deze techniek is de kleurrijke weergave en de fijn nuanceerde licht-donker contrasten. Dit type projector is dan ook zeer populair voor presentaties, omdat het een zeer goede leesbaarheid van teksten en afbeeldingen garandeert.

Bioscoopliefhebbers bekritiseren echter de wat zwakke zwarte kleurtinten. Bovendien is het bedrijfslawaai van een LCD-beamer relatief luid omdat de vloeibare kristallen permanent moeten worden gekoeld. Oudere toestellen hadden vaak nog last van het “screen-door effect”, waardoor het beeld “korrelig” werd geprojecteerd. Dit probleem doet zich echter praktisch niet meer voor bij de LCD-HD-toestellen van de jongere generatie. LCD-beamers kunnen ook last hebben van een “memory effect”, waarbij afzonderlijke beelddeeltjes achterblijven na het overschakelen.

DLP-beamer

Achter dit type projector zit de Digital-Light-Processing-Technology. Een snel transparantwieltje leidt het licht naar een DMD-chip (Digital Micromirror Device). De miljoenen kleine spiegeltjes van deze chip creëren het totale beeld. In feite wordt dit beeld niet op hetzelfde moment gemaakt, maar de chip stuurt de kleuren zo snel na elkaar dat je dit met het blote oog niet kunt zien.

Regenboogeffect

Bij DLP-beamers met één chip zien sommige mensen bij snelle bewegingen een regenboog flitsen. Hoofdpijn en misselijkheid kunnen de mogelijke gevolgen zijn van deze onbewuste waarneming.

Het voordeel van deze technologie ten opzichte van LCD is het aanzienlijk betere zwartniveau met een nog duidelijker kleurcontrast. Bovendien zijn de beamers ongevoelig voor stof vanwege hun afgedichte optische eenheid. Gebruikers hebben echter ook te maken met een hoog geluidsniveau vanwege de ventilatie en de voortdurende rotatie van het transparantwieltje. Een ander nadeel is de maximale resolutie die door de componenten wordt gespecificeerd. Als deze niet overeenkomt met die van het aangevoerde signaal, is kwaliteitsverlies het gevolg. Bovendien kunnen DLP-beamers een regenboogeffect veroorzaken.

LED-beamer

Dit type toestel is in feite niets meer dan een speciale vorm van een LCD- of DLP-beamer. In plaats van een UHP-lamp (Ultra-high-performance lamp), hebben deze projectoren een LED-lamp. Het voordeel: het warmt minder op en hoeft dus niet te worden gekoeld. Het geluidsniveau is dus lager. Bovendien is de levensduur tot 30.000 bedrijfsuren ongeveer tien keer langer dan bij conventionele projectorlampen volgens de UHP-norm. De andere kant van de medaille is dat de lichtopbrengst over het algemeen wat lager is. LED-beamers vergeven zich dus niet van een overdosis daglicht.

3LCD-beamer

In 3LCD-beamers is er één enkele LCD-chip voor elk van de drie kleuren rood, groen en blauw. Deze chips sturen de kleurbeelden naar een prisma dat de signalen bundelt en ze gelijktijdig uitvoert. Dit elimineert het regenboogeffect dat bekend is van DLP-beamers.

Bovendien is de lichtopbrengst hoger dan bij andere modellen en komen de kleuren levendiger over. Deze voordelen gaan echter ten koste van een algeheel onscherper beeld. Bovendien is dit type projector praktisch ongeschikt voor gamers vanwege de tragere reactietijd.

Thuisbioscoop, gaming of presentaties – welke beamer is de juiste?

Afhankelijk van het beoogde gebruik moet je bij de keuze van een HD-beamer rekening houden met andere aspecten. Terwijl het belangrijkste voor een thuisbioscoop-projector de hoogst mogelijke beeldkwaliteit is, is de reactietijd het doorslaggevende criterium voor een gaming-beamer. Korte-afstands-beamers zijn ideaal voor kleine ruimten omdat zij op korte afstand van het projectieoppervlak worden geplaatst. Voor vergaderzalen zijn beamers die permanent aan het plafond zijn bevestigd, ideaal. Voor presentaties in lichte ruimten is ook de lichtsterkte van de projector van belang.

Beamer voor de thuisbioscoop

Voor veel liefhebbers van thuisbioscopen hebben streamingdiensten zoals Amazon Prime en Netflix de traditionele televisie al lang vervangen. Bovendien bieden de platforms ook aanzienlijk meer materiaal in hoge 4K-resolutie dan de conventionele tv-zenders. Wie een projector voor thuisbioscopen kiest, moet een toestel kiezen waarvan de aansluitingen compatibel zijn met bestaande ontvangstapparatuur zoals settopboxen en wifi-routers.

Sommige fabrikanten van projectoren hebben al rekening gehouden met de populariteit van Amazon Prime, Netflix en dergelijke en bieden toestellen aan met de passende apps voorgeïnstalleerd.

Moet een beamer per se geschikt zijn voor HD?

Als je je projector alleen gebruikt als vervanging voor een oudere TV, kun je tevreden zijn met een SVGA-beamer. Deze zendt beelden uit in een resolutie van 768 x 576 pixels in 4:3-formaat met een resolutie van 800 x 600 pixels. Gebruikers moeten zich er echter van bewust zijn dat het schermoppervlak hierdoor niet optimaal wordt benut en dat de resolutie relatief laag is. Een HD-projector die geschikt is voor het 16:9-formaat is daarom waarschijnlijk vanaf het begin de betere keuze voor de meeste thuisbioscoopgebruikers. Als je graag Dvd’s kijkt, moet je er zeker van zijn dat je beamer het digitaal rechtenbeheer HDCP aankan, anders zal er veel beeldruis zijn.

Beamers voor gaming

Aangezien snelheid vaak de beslissende factor is bij het winnen of verliezen van computerspelletjes, is de reactietijd van een beamer het aankoopcriterium bij uitstek voor gamers. De snelheid wordt ook wel input lag genoemd. Dit is minder doorslaggevend voor bijvoorbeeld een projector voor thuisbioscopen, omdat de inhoud van de film niet reageert op de input van de gebruiker.

Waarom is de reactietijd belangrijk voor een gaming beamer?

De input lag wordt aangegeven in milliseconden. De meeste spelletjes worden uitgevoerd bij 60 hertz (60 beelden per seconde), zeer snelle versies ook bij de dubbele frequentie van 120 hertz. Veel gaming-beamers kunnen worden omgeschakeld naar 120 hertz modus, waardoor de vertraging met de helft wordt teruggebracht. Deze schakeloptie is echter geen moetje, want als de beamer al snel genoeg is op 60 hertz, zullen de meeste spellen zonder problemen lopen. Het is moeilijk te zeggen vanaf welke waarde input lag kritiek wordt en dit hangt af van de voorkeuren van de gamer. Autoracen vereist bijvoorbeeld snellere reacties dan rollenspellen. Waarden van 30 milliseconden bij een beeldsnelheid van 60 worden nog als goed beschouwd, maar bij 70 milliseconden en meer worden de vertragingen duidelijk merkbaar.

Anders dan bij het kijken naar een film, zit je bij het spelen van een spel meestal veel dichter bij het scherm, zodat je nog meer in het spel kunt onderdompelen. Veel details van de graphics vinden op deze manier pas dan echt toepassing. Bij beamers begint de beeldbreedte bij ongeveer twee meter. Om dezelfde dimensie te bereiken met een TV met HD-functionaliteit, zou je aanzienlijk meer moeten uitgeven dan voor een goede gaming-beamer.

Korte-afstands-beamer (short throw projectors)

Dit type toestel is ideaal voor alle kamers waarin weinig ruimte is tussen de projector en het projectiescherm, hetzij omdat meubilair zoals lampen en dergelijke in de weg staan, hetzij omdat mensen anders een schaduw op het scherm zouden werpen. Vooral gamers, die vaak dicht op het scherm zitten, willen dergelijke schaduwen natuurlijk vermijden. Voor deze doeleinden zijn beamers met korte- of zelfs ultrakorte-afstands-beamer (ultra short throw projectors) een goede keuze. Ze worden ook vaak gebruikt voor presentaties, omdat ze voorkomen dat de presentator in de projectiekegel staat. Voor de voordelen in flexibiliteit moeten gebruikers van een projector met korte projectieafstand echter compromissen aanvaarden op het gebied van beeldkwaliteit en contrast.

Beamer voor zakelijke gebruik

Beamers voor vergaderzalen worden ofwel permanent aan het plafond bevestigd met een geschikte beugel, ofwel zijn het verplaatsbare toestellen. In het laatste geval wordt een lichtgewicht toestel van maximaal drie kilogram aanbevolen. Ingebouwde luidsprekers zijn handig, zodat gebruikers niet hoeven na te denken over extra luidsprekers en deze niet hoeven aan te sluiten. In grotere ruimten kunnen externe luidsprekers nog steeds noodzakelijk zijn.

Slots voor opslagmedia zoals USB-sticks en SD-kaarten zijn praktisch: gebruikers kunnen de presentatie rechtstreeks importeren, een extra computer is niet nodig. Aangezien vergaderzalen echter vaak niet verduisterd zijn, moet worden gelet op de lichtsterkte van de projector, die ongeveer 3.000 lumen of zelfs 5.000 lumen moet zijn voor grotere vergaderzalen. De contrastverhouding hoeft niet noodzakelijk overeen te komen met die van een hoogwaardige thuisbioscoopprojector; voor de meeste inhoud is een verhouding van 3.000:1 volkomen toereikend. HD-beamers hebben echter het voordeel van een groter beeld voor presentaties, wat heel voordelig kan zijn afhankelijk van wat je wilt laten zien (grote tabellen of grafieken).

De belangrijkste criteria voor het kopen van een HD-beamer

Om niet het overzicht te verliezen in de enorme keuze aan beamers die in online- en detailhandelszaken te vinden zijn, sommen wij hieronder de belangrijkste criteria op als leidraad bij je aankoopbeslissing.

Benaming	Resolutie in pixel
HD-ready	1.280 x 720
Full-HD	1.920 x 1.080
4K (UHD)	3.840 x 2.160
8K (UHD-2)	7.680 x 4.320

Waarop moet worden gelet bij de installatie in de kamer

De beste beamer is nutteloos als het projectiescherm van inferieure kwaliteit is. Er zijn ook een paar andere dingen die je moet overwegen bij het opzetten. Hieronder hebben wij de belangrijkste tips op een rijtje gezet die de voordelen van een goede projector echt naar voren zullen brengen.

Heb je per se een scherm nodig of kan je ook op de muur projecteren?

Als je weinig ruimte in de kamer hebt, kun je het ook zonder scherm stellen. Conventionele muurverf is echter niet kleurvast. Je kunt echter bij een gespecialiseerde handelaar een speciale projectieverf kopen en de muur daarmee verven. Voorwaarde hiervoor is echter een glad gepleisterde muur, want het veel gebruikte rauhfaser-behang is te ongelijkmatig. Boorgaten, haken van foto’s en dergelijke zouden ook alleen maar storen. Voor een optimaal beeld moet de muur volkomen gaaf en egaal zijn. Als dit te veel gedoe is, kun je niet om een projectiescherm heen.

Verschillende typen projectieschermen

Schermen kunnen in verschillende types worden onderverdeeld. De meest ongecompliceerde variant is het mobiele scherm. Deze kan snel worden opgezet en afgebroken. Voor de echte liefhebbers van home cinema is het echter slechts een noodoplossing, omdat het beeldformaat zelden groter is dan 1,5 meter en het gebruikte materiaal zo dun is dat de beeldweergave eronder lijdt.

Oprolbare schermen daarentegen zijn veel populairder. Ze worden gewoon neergelaten uit een doos die permanent aan het plafond is bevestigd en kunnen daar na de vertoning gemakkelijk weer verdwijnen.

Een iets luxueuzere en gebruiksvriendelijkere variant is het elektrische scherm, dat met een afstandsbediening wordt bediend. Het heeft het grote voordeel dat er geen snoeren en dergelijke rondhangen en het geeft dus een veel opgeruimder aanblik in de huiskamer.

De absoluut authentieke bioscoop flair wordt gecreëerd door een framescherm. Het is geen toeval dat deze technologie wordt gebruikt in professionele projectiezalen. Het brede, zwarte vilt dat de foto omlijst, absorbeert het licht van de omgeving, zodat de kleuren nog beter tot hun recht komen. Afgezien van de hogere prijs is het enige vermeldenswaardige nadeel dat deze schermen permanent zijn geïnstalleerd en dus zichtbaar blijven, zelfs wanneer de beamer niet in gebruik is.

Belangrijk: De juiste kijkafstand

De juiste kijkafstand is altijd afhankelijk van de resolutie van de projector. Hoe hoger de resolutie, hoe dichter de kijker bij het beeld kan komen zonder afzonderlijke pixels waar te nemen. Voor een beeldformaat van twee meter breed, kunt je de volgende waarden als richtlijn gebruiken:

Resolutie	Minimale afstand	Maximale afstand
HD-ready	5,90 m	6,50 m
Full-HD	5,10 m	5,70 m
4K	4,30 m	4,90 m
8K	3,50 m	4,10 m

De grootte van het beeld hangt in wezen ook af van de afstand tussen de beamer en het scherm. Als ruwe richtlijn geldt dat het beeld half zo groot moet zijn als de afstand. Als de breedte van het beeld meer dan twee meter bedraagt, veranderen de bovenstaande waarden dienovereenkomstig. Je komt er waarschijnlijk niet omheen in je eigen kamers wat te experimenteren tot je de ideale installatieplaats hebt gevonden.

---

Afbeelding 1: © FinalCheck | Afbeelding 2: © Pixel-Shot / stock.adobe.com | Afbeelding 3: © JenkoAtaman / stock.adobe.com | Afbeelding 4: © leszekglasner / stock.adobe.com | Afbeeldingen 5–15: © FinalCheck