Pulsoxymeter test & vergelijking

• Belangrijke feiten
• Pulsoxymeters zijn een snelle en gemakkelijke manier om belangrijke vitale functies te meten, zoals de pols of de zuurstofverzadiging.
• Het meetproces is ongecompliceerd, niet-invasief en volkomen pijnloos, want het apparaat wordt gewoon op een vingertop geklemd.
• Voor mensen op hoge leeftijd of met chronische ziekten zijn pulsoxymeters vaak van levensbelang, zodat de arts alle belangrijke gegevens krijgt.
• Pulsoxymeters zijn ook nuttige metgezellen op excursies en tijdens sportactiviteiten om de vitale functies bij te houden.

Elke dag een veilig gevoel

Veel mensen hebben een bijzonder sterk besef van een vitale levensstijl – hetzij vanwege de leeftijd, een chronische ziekte of een toegenomen gevoel van veiligheid voor de eigen gezondheid. Naast regelmatig sporten, dagelijkse beweging en gezonde voeding worden ook technische hulpmiddelen om de lichamelijke gezondheid te controleren en te bevorderen steeds belangrijker. Hieronder vallen apparaten die bijvoorbeeld je dagelijkse stappen en verbrande calorieën tellen of je vitale functies zoals bloeddruk meten. Met een pulsoxymeter kun je zowel thuis als onderweg je bloeddruk en het zuurstofgehalte van het bloed bepalen. De apparaatjes worden gewoon op een vinger naar keuze geplaatst, meestal de wijsvinger.

Hiervoor is geen invasieve procedure nodig, zoals het afnemen van een bloedmonster. De gemeten waarden vertellen je hoe goed je bloed zuurstof krijgt en hoe hoog je hartslag, dus je polsslag, is. Vooral voor oudere mensen en mensen met bepaalde ziekten is het soms nodig om deze waarden regelmatig te controleren en te documenteren om in geval van twijfel een arts te kunnen raadplegen.

Wanneer is een pulsoxymeter nuttig?

Pulsoxymeters zijn kleine, lichte apparaten die gewoonlijk met een vingerclip aan een vinger worden bevestigd. Hoewel ze deel uitmaken van de dagelijkse praktijk op medisch gebied, werden ze in het privéleven lange tijd nauwelijks gebruikt. Intussen gebruiken steeds meer mensen thuis pulsoxymeters. Ze zijn echter niet alleen geschikt voor gezonde mensen die af en toe hun waarden willen controleren in een stressvol dagelijks leven of tijdens het sporten. Pulsoxymeters zijn vooral nuttig bij ernstige chronische long-, hart- of vaatziekten. Ze geven je zekerheid omdat je altijd een overzicht hebt van je vitale functies. In geval van nood kan hulp worden ingeroepen en kan de arts direct de bijbehorende waarden bekijken. Dankzij de geheugenfunctie kunnen metingen ook over een langere periode worden gedocumenteerd en kunnen veranderingen in het verloop van de ziekte snel worden herkend.

Wat is pulsoximetrie?

De zogenaamde pulsoximetrie maakt gebruik van de eigenschap dat het bloed van mensen verschillende kleuren vertoont, afhankelijk van hun conditie en lichamelijke toestand: Verzadigd, d.w.z. met zuurstof beladen hemoglobine is helderrood en absorbeert voornamelijk rood licht. Onverzadigd hemoglobine daarentegen is donkerrood, soms zelfs blauwachtig, en absorbeert voornamelijk infrarood licht. Hemoglobine is een eiwit in rode bloedcellen met als belangrijkste functie het transport van zuurstof en kooldioxide in het bloed. De zuurstofverzadiging geeft dus aan welk deel van de hemoglobine in het arteriële bloed van zuurstof wordt voorzien. Deze waarde is belangrijk omdat elke cel in ons lichaam voldoende zuurstof moet hebben om alle functies “normaal” of liever gezegd binnen het gezonde bereik uit te voeren. De meest voorkomende zijn pulsoxymeters, waarbij het apparaat direct op een vinger wordt geplaatst voor de meting.

Het woord oorsprong

De term “pulsoxymeter” verwijst naar de procedure van pulsoximetrie, die de niet-invasieve bepaling van de zuurstofverzadiging van het bloed beschrijft. De lettergreep “oxi” verwijst naar oxygenium, d.w.z. zuurstof. Het achtervoegsel “metrie” geeft een meetmethode aan. Een pulsoxymeter wordt gebruikt om de hartslag (pols) en de zuurstofverzadiging te meten.

Hoe werken pulsoxymeters?

Pulsoxymeters werken door middel van een optisch meetprincipe. Aan de ene kant van de clip zitten twee monochromatische LED’s als lichtbron die licht met verschillende golflengten uitzenden, namelijk rood en infrarood licht. Aan de andere kant van de clip zit een fotodiode of een sensor die de binnenkomende lichtcomponenten meet. Dit betekent dat tijdens de meting de twee lichtgevende diodes het licht door de vinger sturen. Aan de andere kant detecteert de sensor de intensiteit van de binnenkomende lichtstralen. Vereenvoudigd: De helderheid van het bloed wordt gemeten en hoe helderder het bloed, hoe hoger het zuurstofgehalte.

De waarde vloeit echter niet alleen voort uit de zuurstofwaarde van het hemoglobine, maar hangt ook af van andere factoren, zoals de conditie van de huid en het weefsel op de plaats waar je meet. Verder is de bloedstroom belangrijk, en daarom meten pulsoxymeters naast de zuurstofverzadiging ook de pols. Aangezien vervalste meetresultaten en onjuiste metingen niet kunnen worden uitgesloten, moeten de apparaten worden afgeschermd van alle lichtbronnen. Voer ook de meetprocedure zo nauwkeurig mogelijk uit: Plaats de pulsoxymeter bijvoorbeeld ver genoeg op je vinger en laat je arm erop rusten.

Wat telt bij het kopen

Pulsoxymeters verschillen vooral qua uitrusting en optionele functies. De prijzen variëren dienovereenkomstig. Eenvoudige apparaten zijn al verkrijgbaar voor ongeveer 25 euro. Ze bieden echter nauwelijks nuttige extra mogelijkheden; soms ontbreken zelfs functies als gegevensopslag, die standaard zouden moeten zijn. Hoogwaardige pulsoxymeters kosten minstens 50 euro. Nuttige extra functies zijn bijvoorbeeld een verlicht display, signaaltonen die afgaan als de standaardwaarden worden overschreden, en een automatische uitschakeling. Een draagriem, opbergtas en batterijen horen er ook bij. Het belangrijkste criterium is echter de meetnauwkeurigheid: Vooral als ze om gezondheidsredenen afhankelijk zijn van de waarden, moet de meting zo nauwkeurig mogelijk zijn, zodat je in geval van nood snel kunt reageren.

Toonaangevende merken

Beurer | Medisana | Pulox | Kernmed | Masimo | Sanitas |

Modeltypes

Er kunnen twee verschillende pulsoxymeters worden onderscheiden: enerzijds apparaten waarbij het display rechtstreeks in de vingerclip is ingebouwd, en anderzijds oximeters waarbij het display afzonderlijk, d.w.z. via een kabel, op de vingerclip is aangesloten. Daarnaast zijn er zelfklevende sensoren die in een pleisterachtig verband worden vastgemaakt en om de vinger worden gebonden. De grote staande eenheden met sensoruitbreiding zijn vooral geschikt voor thuis of professioneel gebruik, d.w.z. in praktijken en ziekenhuizen.

Toon

Hoe groter de pulsoxymeter, hoe groter het display. De displaygrootte beïnvloedt vooral de grootte en het aantal weergegeven waarden en daarmee de leesbaarheid. Op kleine displays is er alleen ruimte voor de gemeten waarde. Grotere apparaten laten bijvoorbeeld een pulscurve zien waaruit conclusies kunnen worden getrokken over de meetresultaten, evenals over de voorgaande waarden.

Het display moet verlicht zijn, zodat het apparaat ook in het donker of bij slechte verlichting gebruikt kan worden. Tijdens de meting moeten er zo min mogelijk lichtbronnen zijn, want die kunnen het resultaat vervalsen. Als de helderheid van het display kan worden aangepast, kun je het zelfs buiten gebruiken als de zon schijnt of de schemering invalt. Er zijn twee verschillende belichtingstechnieken: LED en OLED. LED displays komen vaker voor omdat ze zeer energiezuinig zijn. OLED-schermen hebben een hoger contrast en sterkere kleuren, maar verbruiken meer stroom.

Gewicht en omvang

Hoewel het gewicht van bijna alle pulsoxymeters laag is, verschilt het per type model. De kleine apparaatjes, die op de vinger geklemd worden, zijn erg licht en daarom ideaal voor op reis. Versies met sensoruitbreiding en staande units zijn zwaarder, waardoor ze geschikter zijn voor thuisgebruik. Pulsoxymeters zijn ongeveer 50 tot 60 gram licht en ongeveer 60 x 30 x 30 millimeter groot. De stationaire apparaten daarentegen wegen tot 300 gram en zijn twee keer zo groot als de kleine oximeters.

Automatische uitschakeling en alarmgeluiden

Veel pulsoxymeters hebben een automatische uitschakelfunctie. Als je de sensor niet goed geplaatst hebt, schakelen de apparaten na enkele secondenuit. Aan de ene kant bespaart dit de batterijen en aan de andere kant is het gemakkelijker op te merken dat er iets mis is. Als je eerder hebt gesport en je handen trillen, kan de sensor snel wegglijden.

Sommige apparaten hebben verschillende piepjes om je te laten weten hoe hoog je polsslag en zuurstofsaturatie zijn. Een constant klinkende toon geeft bijvoorbeeld informatie over de frequentie en dat de puls “normaal” is. Alarm- of waarschuwingstonen zijn ook standaard bij de meeste apparaten. Als bijvoorbeeld de zuurstofsaturatie daalt, word je gewaarschuwd door een geluid. Wanneer het alarm precies afgaat hangt af van de standaardinstellingen van de fabrikant of van je persoonlijke instellingen.

Geheugenfunctie

Vooral in het geval van een langdurige of chronische ziekte moet het apparaat voorzien zijn van een geheugenfunctie. Maar deze functie wordt ook aanbevolen voor regelmatige sportsessies. Zo heb je altijd precieze controle over het verloop van een ziekte of een training. Door de waarden op te slaan kunnen ze gedocumenteerd worden, zodat zowel je arts als jij een goed overzicht hebben.

Sommige modellen kunnen worden aangesloten op een computer of tablet. Vervolgens kun je de gemeten waarden overdragen en opslaan via Bluetooth of USB-kabel. Het enige dat nodig is, is de juiste software of een app, die meestal door de fabrikant wordt geleverd. Omdat de opslagcapaciteit beperkt is en oudere waarden na een bepaalde tijd worden overschreven, is dit een goede manier om alle gegevens overzichtelijk bij elkaar te houden om een permanent overzicht te bewaren. Met behulp van je computer of tablet kun je de cijfers ook uitprinten of per e-mail naar je arts sturen.

Stroomvoorziening

Pulsoxymeters worden gevoed door batterijen of een oplaadbare batterij. Op deze manier wordt flexibel gebruik gegeven. Terwijl je bij batterijgebruik moet zorgen voor reservebatterijen, kan een oplaadbare batterij gewoon worden opgeladen. Batterijen zijn inbegrepen bij de aankoop van de meeste pulsoxymeters. Staande apparaten werken meestal met een netsnoer.

Voorbereid op noodsituaties

Als je permanent afhankelijk bent van een pulsoxymeter, zorg er dan voor dat de batterij altijd volledig is opgeladen. Als het apparaat een batterijvak heeft, is het raadzaam reservebatterijen bij de hand te hebben.

Hoe maak je een pulsoxymeter schoon?

Omdat het apparaat in contact komt met de huid en door verschillende mensen in een huishouden gebruikt kan worden, moet het altijd grondig gereinigd worden. Anders kunnen ziekteverwekkers zoals bacteriën of virussen zich erop vestigen. Dit geldt voor de behuizing, eventuele kabels, de sensor en de vingerclip. Een vuile sensor kan ook leiden tot onjuiste meetresultaten.

In de regel is een pulsoxymeter zeer stevig en robuust gebouwd, daarom hoef je bij het schoonmaken niet al te voorzichtig te zijn. Houd het apparaat echter nooit onder stromend water, want het is niet waterdicht en de elektronica kan beschadigd raken. Gebruik voor het schoonmaken een licht vochtige doek. Bovendien moet je de pulsoxymeter af en toe afvegen met een mild ontsmettingsmiddel. Laat het apparaat na het schoonmaken drogen en berg het op een eveneens droge plaats op. De meeste modellen bevatten opbergmiddelen zoals tassen, koffers of dozen.

Mogelijke bronnen van fouten

Gebruik het apparaat niet als je vingernagels gelakt zijn. De nagellak verhindert dat voldoende lichtpulsen de sensor bereiken. Schokkerige bewegingen en trillingen tijdens de meting, maar ook koude vingers of schimmelnagels kunnen het resultaat vervalsen. Zorg ervoor dat de clip gedurende het hele meetproces optimaal vastzit en dat de lichtbron en de sensor tegenover elkaar staan.

Hoe meet ik correct?

Een pulsoxymeter kan op verschillende delen van het lichaam gebruikt worden. De meest gebruikelijke manier om te meten is echter op de vinger, meestal de wijs- of middelvinger. In sommige situaties, bijvoorbeeld als de handen gezwachteld zijn, moet je misschien andere lichaamsdelen kiezen, zoals oorlellen of tenen. Voor patiënten die gedurende langere tijd gecontroleerd moeten worden, is het zinvol pulsoxymeters met zelfklevende sensoren te gebruiken, omdat die comfortabeler zijn en de vinger mobiel blijft. Zorg er altijd voor dat je de pulsoxymeter correct gebruikt bij het meten. Lees de gebruiksaanwijzing en volg de specifieke aanwijzingen van de fabrikant en de arts om verkeerde metingen te voorkomen.

Omdat hemoglobine niet alleen door zuurstof maar ook door koolmonoxide verzadigd is, bestaat het risico dat de pulsoxymeter verkeerde resultaten geeft. Het is niet in staat te onderscheiden of het zuurstof of koolmonoxide is. Bij koolmonoxidevergiftiging geeft de pulsoxymeter dan ook een goede waarde aan. Als je je onwel voelt, maar het apparaat goede waarden blijft aangeven, moet je voor de zekerheid een arts raadplegen.

Welke waarden worden als normaal beschouwd?

Een normale zuurstofverzadiging bij gezonde mensen is ongeveer 96 tot 99 procent. Op oudere leeftijd of bij ziekte kan deze waarde lager zijn; dit hoeft echter niet te leiden tot gezondheidsschade. Het hangt altijd af van iemands toestand en de specifieke ziekte. Zo kunnen waarden van rond de 90 procent voor sommige mensen ook als normaal worden beschouwd. Als je niet zeker bent of klachten hebt, moet je een arts raadplegen.

De hartslag geeft informatie over hoe vaak het hart per minuut slaat; de waarde wordt gemeten in slagen per minuut, of kortweg bpm. Een gezonde volwassene heeft een bereik van ongeveer 60 tot 80 slagen per minuut; deze toestand wordt rustpols genoemd. Professionele sporters hebben meestal een veel lagere hartslag in rust. Het is soms maar 35 tot 50 slagen per minuut. Stress, fysieke belasting of een ziekte en ook koorts kunnen de pols beïnvloeden en verhogen. Vanaf 100 slagen per minuut wordt de pols als zeer hoog beschouwd en komt hij in een gevaarlijk bereik als de toestand lang aanhoudt. In de volksmond wordt een zeer hoge pols hartkloppingen genoemd.